Marc van Leent is oprichter van Bijzondere Plekken, een Amersfoortse onderneming met als missie om bijzondere ontmoetingsplekken te realiseren voor een inclusieve stad. Bijzondere Plekken ontwikkelt én belegt zelf risicodragend in hun projecten. We praten met Marc op twee van hun locaties, Parkhuis en Rooie Cent. Ons gesprek gaat allereerst over ondernemerschap en maatschappelijke en commerciële organisaties.
Marc van Leent
Marc: “Je moet iets doen wat je leuk vindt, als ondernemer. Als een onderneming zich losmaakt van mensen dan zie je andere patronen, dan worden grootheden als geld en macht overheersende grootheden. In onze optiek lopen er geen harde grenzen tussen maatschappelijk en idealistisch ondernemen. Wij houden daarbij niet van de tegenstelling tussen commercieel en sociaal. Commercie in de betekenis van gastvrijheid en ondernemerschap is de drijvende kracht achter het succes van ontmoetingsplekken. Zonder ziel geen zaligheid en zonder commercie geen social impact.
Maar het is als ondernemer best lastig om business te maken in een domein dat al sinds jaar en dag wordt gedomineerd door de overheid. Ontmoeten wordt zeker in maatschappelijke kringen sterk geassocieerd met de rol van de overheid; iets waarmee je geen geld mag verdienen. De focus op kwetsbare mensen leidt er in de praktijk toe dat veel buuthuizen en wijkcentra worden gemeden door ‘gewone’ mensen. Ik ken een gemeente die in haar subsidievoorwaarden voorschrijft dat de koffie gratis moet zijn. Goed bedoeld, maar contraproductief. Die doorgaans goedkope koffie versterkt het stigma van dergelijk plekken. Als je hier binnenloopt is er blijkbaar wat met je aan de hand. Dat kan veel slimmer. Het moet mogelijk zijn om met vouchers of pasjes goede koffie te schenken die voor mindervermogenden gratis is en voor beter gesitueerden een normale prijs heeft. Daarmee combineer je in mijn ogen het beste van twee werelden; het is socialer en commerciëler tegelijk.”
De meest prangende vraag als je het over ontmoetingsplekken hebt is dus hoe we de financiering goed op orde krijgen. Die vraag leeft heel breed. Met veel enthousiasme en eenmalig geld komt een nieuwe ontmoetingsplek vaak tot stand. De lange termijnfinanciering is echter zelden geborgd. Daar is een doorbraak nodig. Marc ziet verschillende kansen daarvoor:” Het Wijkgebonden budget (WGB) is zo’n kans. Analoog aan het Persoonsgebonden budget (PGB) voor individuele zorgvragers kun je via een uit de WMO gefinancierd wijkfonds collectieve behoeften regelen, waaronder de behoefte aan ontmoetingsplekken. Met een gemeente als systeemhouder en een wijkbestuur waarin professionals en burgers zitting hebben, maak je een mooie stap. En dan niet als pilot, maar langjarig.
Landelijk is er een investeringssubsidie beschikbaar voor ontmoetingsplekken voor senioren. Die zou je best kunnen verbreden tot de exploitatie. Of zoek de corporaties op. In veel plinten is er ruimte om ontmoetingsplekken voor de buurt, huiskamers, te realiseren. We zouden veel meer moeten inzetten op preventie. Dat levert ook veel geld op. Kunnen zorgkantoren en zorgverzekeraars niet meer betekenen voor ontmoetingsplekken? Aan potnetiele ontmoetingsplekken overigens geen gebrek. En er is een keur ruimte te vinden in schoolgebouwen, kerken, leegstaande bedrijven en plinten van woongebouwen.
Al meer dan tien jaar geleden hebben wij hier de Rooie Cent herontwikkeld. Ons eerste project als ontwikkelaar en belegger. Toen de straat werd afgesloten voor doorgaand verkeer ging café de Rooie Cent failliet, maar niet verloren. De geest van de Rooie Cent waart nog rond in dit flink verbouwde pand. Overdag wordt er gewerkt, en daarna en in het weekend is er ruimte voor cultuur en plezier.
De Rooie Cent gaf vervolgens een impuls aan de ontwikkeling van het Parkhuis. Dit was het voormalige ketelhuis van het Elisabeth Ziekenhuis. Dit gemeentelijk monument is nu een markante ontmoetingsplek aan een nieuw stadspark. Eind 2020 in gebruik genomen. Gasloos en gastvrij. En het resultaat van een bijzondere samenwerking met het burgerinitiatief Elisabeth Groen. In het Parkhuis bevindt zich een hoogwaardige horecalocatie en een kinderopvang. Verder zijn er verschillende multifunctionele ruimtes. Deze hebben allemaal een ander thema. Neem het Panoramadak, waar je over de toppen van de bomen heen kijkt. Of de machinekamer in de industriële kelder, waar je pool en pacman kunt spelen, of jezelf kunt wagen aan een ouderwetse flipperkast.”
Marc zal samen met Ilse Kamphuis een inspiratiesessie verzorgen: Gezonde ontmoetingsplekken vragen een gezonde business case.